Саламат Мусаева врач терапевт: “Уулум бала кезинен мээнеткеч, ак көңүл”

«Ата аска тоо, эне боо­рундагы булак бала экөөнө шам чырак» деп айтылат, кадырман элибизде. Учурда канчалаган улан кыздарыбыз мекенибиздин жүгүн аркалап келет. Мекенчил уул кызда­рыбыздын ата-энелири алар­га кандай тарбия бергени ар бирибизге кызык болсо керек.

Эне тиреги рубрикабыздын бүгүнкү коногу “Кыргыз жы­луулук энерго” ишканасынын башкы директору Нургазы Нишановдун апасы Саламат Мусаева болмокчу.

— Эже, Нургазы Нурлановчи­ти жакындан билгендер улуу кичүүнү урматтаган, элим же­рим деп күйгөн, айткан сөзүндө турган мырза катары баалашат. Мындай уулду тарбиялоо оңой­го турбаса керек?..

— Эми “Жакшы уул көктөгү жыл­дыз” деп элибизде бекеринен ай­тылбаса керек. Нургазымдын эл жүгүн мойнуна артып, элдик уул болуп олтурганына чын дилден кубанычтамын. Башка балдарыма караганда негедир мага жакын. Ар күнү абалымды сурап турат. Эми тарбиясына келсек, мен элден өзгө­чөлөп тарбия бердим деп айтуудан алысмын. Ата-энем мага берген тарбиянын негизинде тарбияладым десем болот. Кудайга шүгүр берген тарбиямдын акыбети кайтып, мин­тип менин уулум эмес жалпы элдин уулу болуп олтурушу бир чети мен үчүн сыймык болсо, бир чети жооп­керчилик деп билем.

— Бала кезинде тилиңизди ал­бай же тентектик кылган учур­лары болду беле?

— Эми ар бир бала жаш курукта ар кандай тентектиктерге жол бе­рет эмеспи. Бирок негедир Нурга­зы башка балдарга окшоп ашынган тентек эмес эле. Эки жолку тентек­тиги менин эсимде калыптыр. Баш­талгыч класстарда окуса керек эле. Бир күнү Нургазы сабакка кеткен боюнча кечигип жатты. Күн болсо кечтеп барат, баламдын кечигүүсү мени ар кандай жаман жоромол­дорго түртө баштады. Улам жол карап сыртта жүрөм. Бир топ уба­кыттан кийин классташ дос балда­ры менен келе жатат. Баарынын ко­лунда “сникерс” шоколад. Барынын сумкалары толо болгондугунан сум­калары ачык экени көрүнүп турат.

— Бул кайдагы шоколддар де­дим.

— Мама, (мени мама дешет) мен бердим досторума деди. Досторун узатып коюп экөөбүз үйгө кирдик.

— Сен кайдагы шоколадды алдын десем. Эч кебелбей үйдө турган ка­робкадагы шокаладдан досторума бердим досторумдун таттуу жеги­

лери келиптир деди. Үйдө Казакс­тандан алынып келинген каробка сникерс бар эле.. Конокко койчу таттууга анча кейибедим. Кичине­кей болсо да досторун ойлогонуна ыраазы болдум да ойлондум, уулум колу ачык, достору менен тапканын тең бөлүшкөн жигит болот тура де­ген чечимге келдим. Экинчи тен­тектик кылган окуясына келсек. Жумуштан Чолпон-Ата шаарына жолдомо менен эс алууга бардым. Ал кезде азыркы кездегидей жолдо жүрүү жеңил эмес эле. Чолпон-Ата шаарына күн кечтей жеттик. Кеч­ке балдар менен жол жүрүп чарчап калган жаным катуу уктап калып­мын. Турсам таң эчак атыптыр. Биз жайгашкан бөлмөдө Нургазы жок. Туруп эле Көл жээктеп издеп жөнө­дүм. Менин оюмдан эле ал сууга чө­гүп кетти деген пикир кетпей койду. Чуркап баратам, бир кезде топ бал­дар менен астымдан чыкты. Уулум­ду көрүп кубандым. Көл жээктеп эрчишип келе жаттык. Мен сени сууга чөгүп кетти деп кыжаалат болдум десем.

— Мама мен сууга сүзгөндү унут­папмын дейт. Сүздүм деди кубана.

— Мени ушинтип эле капа кыла бересиңби деген суроомо…

— Жок мама мени кечир экинчи кайталанбайт. Эч качан жүрөгүңүз­дү оорутпайм деп сөз берди. Ошон­дон кийин жүрөгүмдү оорутууга жол бербеди.

— Нургазы мырзанын апам кээ бир эркектерге караганда күч­түү аял деген сөзүн уккан жа­йым бар……

— Эми мен Жалал-Абад шаары­нын аялдар кеңешинин төрайы­мымын. Врачмын дегендей. Элге кылган кызматымды көрүп, кээ бир эркектер жасай албаган жумуштар­ды аткарасыз деп калат. Нургазым менин мээнетимди баалап айткан сөзү болсо керек..

— Уулуңуз мекен үчүн кызмат кылганы кеткенде капа болду­ңуз беле?

— Учур талабына ылайык акыркы мезгилдерде мекенди коргогон жи­гиттердин саны азайып кетти. Аза­йышына жүрөктүн үшүн алган ар кандай окуялардын таасири тийип жаткандыр. Нургазым мага айтпай эле армияга жөнөп алыптыр. Мен жумушта олтуруп угуп калдым, ша­шып калдым. Антаңдап жетип бар­сам, балам башкаларга кошулуп, машинеге чыгып кетүүгө кам уруп жаткан экен.

— Барбай эле койбойсуңбу дедим ыйламсырай. Чындыгында уул ба­ланы армияга узаткан ар бир эне мындай абалда ыйласа керек эле. Балким кечирээк барсаң болот беле дедим сөзүмдүн аягын бүтүрбөй.

— Мама, мен эркек баламын. Эр жигитти эне мекенди коргоо үчүн төрөйт. Ыйлабаңыз. Андан көрү аман-эсен жигиттик милдетин өтөп келсин деп ак батаңызды бериңиз деди. Шашкалактап, жакын жерде­ги дүкөндөн нан сатып келип чеке­син тиштетип койдум. Мурун ага- инилерим армияга узап баратканда апамдын ушундай ырым жасаганын көргөн жайым бар. Мен да уулума ошол ырымды колдондум. Уулумду жакшы узатып үйгө кайттым. Би­рок, жан дүйнөм жабыркап жүрөк түпкүрүндө дил сыздаткан бир нер­се түпөйүл кылып туруп алды. Бир тууган агама, телефон чалып Нурга­зы армияга кетип калды деп ыйлап жибердим.

— Ай кантет ыйлап, жигит деген ошентип мекен коргойт. Мурун биз эки жыл бою башка мамлекет­те кызмат өтөгөнбүз. Сенин уулуң эмне өз мекенинде деди. Агамдын сөзүнөн кийин чыйралдым. Ошен­тип уулум өзү кыялдангандай чек арада жигиттик милдетин өтөп кел­ди.

— Бала кезде кандай эле?..

— Бала күнүндө ак көңүл, өжөр, мээнеткеч, боорукердиги анан өзү­нүн оюндагысын тартынбай айткан бала эле. Ошол бала кездеги кыял жоруктарын азыр Нургазынын бал­дарынан көрүп күлүп калам.