Болот Дыйканбаев: “Алдыңкы үч жыл ичинде Өзгөн району Кыргызстандагы эң өнүккөн район болот”

Эл- жер үчүн жанын аябай, мекенчилдиги ашынган Өзгөн районунун акиминин биринчи орун басары Болот

Дыйканбаев менен маек курдук. Кызматка кел­генине аз гана убакыт болсо да, бир топ чоң иштердин алкагында иш алып барып жатканына күбө болдук.

— Учурда жүрүп жаткан иши­ңиз туурасында айтсаңыз?

— Бүгүнкү күндө Өзгөн шаарынын генпланын түзүүнүн үстүндө иш­теп жатабыз. Шаар башкармасын, архитектураны чакырып, үч айдан бери талбай иштеп, аталган план­ды жарым жартылай бүтүп калдык. “Асмандап өсөлү” аттуу программа­нын алкагында Өзгөн шаарына көп кабаттуу үйлөрдү түшүрүү алдыда турат. Бул келечектин иши. Кудай буйруса ишке ашырабыз.

— Жер тилкелери менен кам­сыздоо кандай жүрүүдө?

— Өзгөн шаарынын элин жер ме­нен камсыздай албайбыз. Себеби, жер тилкелери калбай калды.

— Кабат үй деп калдыңыз, ка­нализация боюнча сурагым ке­лип турат?

— Ооба, көп кабаттуу үйлөрдү ку­руу үчүн канализация керек болот. Бул боюнча мурун бир нече ирет маселе көтөрүлүп, шаардык кеңеш­тен колдоо таппай калып жаткан экен. Мен ошол шаардык кеңешди чакырып, аларга туура түшүндүр­мө берип, 11 млн евролук долбоор­ду өткөрдүк. Кудай буйруса XXI кылымдын талабына ылайык ба­зарларды курууну пландоодомун. Качанкыга чейин IXX кылымда жашай беребиз?! Дүйнө эли үйүндө отуруп соода кылып калган чакта бизде жада калса базарды кенен басып кыдырууга да мүмкүнчүлүк жок. Дагы бир мисал, эт сатуучу жайларыбыз да эски кылымдагы көрүнүштө калды. Муздаткычы жок, эт базарга кирсең асып алып сатышат. Ага деген чаң тийип, чы­мын-чиркей конуп, булганып, анан биз күтпөгөн оорулар пайда болушу мүмкүн. Буйруса, эттер муздаткыч­ка салынып, айнек идиште сатыла баштайт.

— Долбоорду кайсыл жерден баштайсыздар?

— Аталган долбоор акимчиликтин шаратынын айланасынан башталат. Ооба, биринчи ирет тосмолор жаса­лып, көрктөндүрүү иштерин жүргү­зөлү деп жатабыз. Себеби, келген адам ошол райондун, борборуна келгендей жакшы сезимде болсун деген ой тилек.

— Алгачкы ишти өз бөлмөңүз­дөн баштасаңыз керек?

— Мен келип, өнүгүүнү

бөлмөм­дөн баштадым. Асма чыракты, жел­деткичтерди алмаштырып, айтор, майда-барат нерсеге чейин сатып алып койдум. Жетекчиге кирген адамга жетекчиге киргендей сезим болушу керек. Ошол себептен баа­рын оңдоп чыктым.

— Өзгөн күрүчүн дүйнө элине таанытуу боюнча кандай иштер­ди алып баруудасыңар?

— Келечектеги дагы бир башкы максатыбыз өзгөн күрүчү. Өзгөн кү­рүчү бир гана Кыргызстанда бренд болбостон, дүйнөдө бренд болушу үчүн көп иштерди алдыга максат кылып коюп жатабыз. Күрүчтү кап­тап, сыртка экспорттоону изилдөө­дөмүн. Калориясы күчтүү “Кара кылтырык”, “Ак күрүч” күрүчтөрү эгилбей калган. Муну учурда дый­кандар менен сүйлөшүп, өнүктү­рүүгө бел байладым.

— Тарыхый жерлер боюнча айтсаңыз?

— XI кылымга таандык Кара ха­нийлер доорунда салынган күм­бөздөр, музейлердин айланасын тостуруп, көрктөндүрмөй болдук. Буйруса, ал жака келген адамдар шашпай олтуруп, суктанып маанай­шат көтөрүлсүн деген максатыбыз бар. Бул районду өнүктүрүүгө мүм­күнчүлүктөр абдан көп. Буга чейин мүмкүнчүлүккө аракет жок болуп жаткан экен. Учурда айыл аймактар­ды кыдырып, мал-жандыктарды, дыйканчылыктарды өнүктүрүүнүн үстүндө иштөөдөбүз. Мындан тыш­кары балык уулоо, жаныбарларга аңчылык кылбай аларды коргоо боюнча түшүндүрмө иштерди жүр­гүзүп жатам. Буйруса, жаңы жылга чейин дагы бардык айыл өкмөттү кыдырып бүтөм.

— Жапайы жандыктарды кор­гоо боюнча иш баштапсыз да?

— Менин жеке ниетим сууга түшсөң балык бутуңа урунуп, тоо­го чыксаң кийик үйүр-үйүрү менен чуркап, коён келип бутуңа эркелей турган, кыргоол-кекилик үстүңөн учуп өтүп кеткен мезгилге элди алып келүү. Жапайы жаныбарлары­бызды коргобосок болбой калды. Учурда кээ бир аймакта жокко эсе. Бул боюнча айыл аймактарды кы­дырып, түшүндүрүү иштерин жүр­гүзүп, иш баштап жатабыз. Буйруса, күбө болосуздар.

— Өзүңүздүн ишиңизди гана эмес, элдин, мамлекеттин ишин аткарууга бел байлап, баш оту­ңуз менен киришиптирсиз…

— Телени, журнал-гезитти ка­раба, радиону укпа, айтор, кайда болбосун баары акылдуу, укмуш көрүнүшөт. Бирок, мамлекет оңо­луп кеткен жок. Өзгөн районунун акиминин биринчи орун басары бо­луп иштеп жатканыма аз эле болду. Баардык тарапта чуркап иштөөдө­мүн. Мектептерге, спортчуларга , ооруканага барып дегендей… Булар албетте менин ишим эмес, бирок, бул мамлекеттин иши. Эмне үчүн мен мамлекеттин ишин кылбашым керек?!! Эмне үчүн мен колуман ке­лип турган иштен баш тартып, кай­дыгер болушум керек?!!

-Ошондо сиз айтып жаткан долбоорлор канча жылда ишке ашат?

— Кудай буйруса, алдыңкы үч жылдын ичинде Өзгөн районун Кыргызстандагы эң өнүккөн райо­ну катары көрө аласыздар. Келген инвесторлорго шарт түзүп берем, алардан пайда көрүп калайын деп бир тыйын сурабайм. Мен аларга чуркап иштеп берем. Алар ишкана­сын ачканча жардам берем, ачкан­дан кийин салыкты биздин район­го төгүшөт. Андагы 85% жумушчу тобу Өзгөн районунун жашоочула­ры иштесин деген талап менен иш­теп берем. Туризм жагын да өнүктү­рүүнү пландоодомун.